eerste keer
Kerkhistorische verkenningen

Een vast programmaonderdeel inmiddels: het inmiddels zevende
seizoen kerkhistorische verkenningen. Kerkgeschiedenis klinkt al
gauw als een hobby met een stoffig imago. Toch is als je goed kijkt
niets minder waar. Want ook kerkgeschiedenis vertelt van mensen
van vlees en bloed, met hun passies, overtuigingen, beperkingen en
malligheden. Maar in alle gevallen wel mensen die op hun manier
bezig zijn geweest met geloven, met het verhaal van God en de
wereld.

Tijdens de eerste bijeenkomst reizen we af naar de late
middeleeuwen. Na een periode van machtsstrijd tussen keizer en
paus, wie had nu de feitelijke macht, komt er ook op het kerkelijk erf
reactie op dat machtsspel. Soms lukte het om die reacties binnen de
kerkelijke grenzen te houden, zoals in het geval van de beweging
van Franciscus, maar veel vaker lukte dat niet. Om de simpele reden
dat deze bewegingen gewoon te radicaal waren en het hele kerkelijk
bedrijf onder kritiek stelde. Kortom, in de ogen van de gevestigde
kerkelijke orde, ketters. Kenmerkende trek bij de meeste groepen:
het armoede-ideaal. We maken na een inleiding op de tijd kennis
met Katharen, Waldenzen, de beweging van Fra Dolcino en tenslotte
met een bijzondere figuur uit de eerste jaren van de Reformatie,
David Joris. Een boeiende zoektocht naar eenvoud en vrijheid
tegen de achtergrond van een steeds machtiger kerk en een steeds
speculatiever wordende theologie.

In de tweede bijeenkomst maken we kennis met Adriaan Florenz.
(Boeiensz). Wie zegt u? Inderdaad een naam die bij slechts een
enkeling op herkenning hoeft te rekenen. En eigenlijk is dat best wel
wonderlijk, want we hebben het hier wel over de enige Nederlandse
paus die er ooit geweest is. Maar dat bezorgde hem niet automatisch
een plek in de canon van de Vaderlandse geschiedenis zoals zijn
tijdgenoot Erasmus die wel kreeg. Adrianus was slechts 2 jaar
12
paus, maar wel in roerige jaren. Het was nog maar een paar jaar
geleden dat de Augustijner monnik Martin Luther zijn stellingen had
gepubliceerd en de kerk begrijpt dat er een antwoord moet komen.
Dat maakt het korte pontificiaat van onze Adriaan bijzonder. Hij was
geen kleine naam in het kerkelijke wereldje, maar zijn verkiezing
tot paus kwam toch behoorlijk onverwachts (en stuitte in sommige
kringen dus ook op weerstand: een Nederlandse paus? ) Adriaan
overleed in 1523, komend jaar dus 500 jaar geleden. Een mooie
aanleiding om aan deze onbekende BN-er een aandacht te besteden.

Datum: Ma. 31 oktober en ma. 6 maart 2023
Plaats en tijd: Ons Huis, Deinum van 20.00 – 22.00 uur
Leiding: Harrie Strubbe