Hoe zou het zijn, die avondklok? Unheimisch stil, was je eerste reactie. Maar ook iets van: ik ga er nog maar zelden uit na negenen, maar het idee dat dat nu niet meer mag…….maar  daar laat je het dan bij.

De volgende ochtend zie je op teletekst de oogst van die eerste nacht met avondklok: 3600 boetes en volksoproer op Urk. De bijbehorende beelden van dat laatste doen je maar moeizaam aan de indruk ontkomen dat we daar vooral met lieden met een wat  minder goed ontwikkelde frontaalkwab te maken hebben: rellen om het rellen en geen enkel gevoel van verantwoordelijkheid bij het in brand steken van een teststraat.

Later op de dag werd dat beeld nog eens versterkt: op tal van plekken liepen demonstraties uit de hand ( en dat is dan nogal een eufemisme). Demonsteren is in ons land een grondrecht en dat moet vooral ook zo blijven. Mensen hebben dus ook het recht om tegen de huidige maatregelen te demonstreren. Daar blijf ik ook van af, ook als ik veel van wat daar gezegd wordt baarlijke nonsens vind. We zijn een vrij land en we koesteren de vrijheid van mening. Lastiger wordt het wanneer zich demonstranten melden met hun jaszak  vol golfballen, zoals in het nieuws langs kwam. Dan heb je volgens mij iets anders in gedachten dan gewoon demonstreren. Dan zoek je de confrontatie en ben je uit op rellen en geweld. In Eindhoven werd dat een heuse veldslag. “Eindelijk weer eens iets waar ik adrenaline van krijg” tekende Trouw op uit de mond van een van de stenengooiers. Een al maanden droogstaande voethalhooligan, die het verder een rotzorg zal zijn waar er voor of tegen  gedemonstreerd wordt, denk je dan.

17 miljoen mensen, die krijg je niet het keurslijf in, zongen Fluitsma en Van Tijn destijds al, en dat zien we dagelijks gebeuren. Want ja, het zijn niet alleen 17 miljoen Nederlanders, het zijn ook 17 miljoen bondcoaches, 17 miljoen premiers, ministers van volksgezondheid en vooral ook 17 miljoen virologen. Een tijdje terug zag ik opiniepeiler Maurice de Hond op TV uitleggen dat hij terecht boos is: er sterven mensen, omdat er niet naar hem geluisterd wordt. Hij had immers al snel die aerosolen in de gaten en had daarom gewaarschuwd voor het gevaar van ventilatiesystemen. Maar zijn mails  naar journalisten, wetenschappers en verantwoordelijke ministeries waren onbeantwoord gebleven. De filosoof Coen Simon spreekt in dit verband over het ‘deskundigheidsdelirium’, dat in plaats van saamhorigheid te brengen vooral verdeeldheid zaait. De Duitse filosoof Peter Sloterdijk spreekt in dat verband, al jaren geleden weer, van het pandemisch gevaar van actualiteitsjournalistiek. We worden als mensen  met zoveel informatie gebombardeerd, door zoveel problemen en zoveel oplossingen tegelijk bestookt dat er mensen zijn die menen dat anderen sterven omdat er niet naar hem of haar geluisterd . Maar dat gaat ons niet uit deze crisis helpen.                              De grote vraag voor deze tijd is, hoe we die 17 miljoen Nederlanders bijeen gaan houden in die oneindige hoeveelheid kennis en actuele gevaren. Hoe mensen zich gehoord voelen en tegelijk ook naar de ander blijven luisteren.

Het antwoord zal voor een groot deel moeten komen van de politiek en de wetenschap, en laat  een niet onaanzienlijk deel van de 17 miljoen nu juist in die twee weinig vertrouwen meer hebben. Over een crisis gesproken.

Een eerste blik op teletext vandaag stemt niet vrolijk: relschoppers die het ziekenhuis in Enschede belagen…..wat staat ons nog meer te wachten?

Harrie Strubbe