Gisteren schreef ik over Dietrich Bonhoeffer, naar aanleiding van zijn 75^e sterfdag. Vandaag, Goede Vrijdag wil ik nog even verder denken in zijn spoor. Misschien wel vanuit de grote vraag: en wat betekenen God en geloof in deze tijden van coronacrisis. Ik vermoed dat Bonhoeffer ons daarin op weg kan helpen.  Vanuit de gevangenis begint hij op gegeven ogenblik brieven te schrijven: over zijn situatie, zijn gedachten daarbij, zijn vragen en twijfels, maar ook over de toekomst. En dan niet zozeer zijn eigen toekomst, maar vooral ook die van de kerk in de tijd die komt, de tijd na de oorlog, een tijd die anders zal zijn, ongetwijfeld. Alleen dat is al een gedachte die triggert, want dat vraag je je nu ook wel af: alles is nu anders, maar hoe gaat dat straks verder. Worden de helden van vandaag dan gewoon weer ondergewaardeerde, slechtbetaalde werkers in de zorg die zich maar weer op het Malieveld moeten laten horen? En gaan we weer al dollen produceren, consumeren, reizen en zo voort? Of zullen we dingen blijvend anders gaan doen?

Maar goed, Bonhoeffer in zijn gevangenisbrieven. Hij dacht daarbij na over een nieuw verwoord geloof, dat een andere taal zou bezigen. Het bleef helaas bij eerste gedachten, de tijd was hem niet vergund om dat verder uit te werken. Maar op gegeven ogenblik schrijft hij ook over God. God die maar al te vaak als Luckenbusser oftewel ‘stoplap’ mag optreden: een god die tevoorschijn komt als wij het zelf niet meer voor maar elkaar kunnen krijgen. Een god die je als een konijn uit de hoge hoed kunt toveren als de nood te hoog is. ( dat lijkt ook de gedachte achter de oude zegswijze ‘nood leert bidden’0 . Van die God heeft Bonhoeffer afscheid genomen. Wij zijn mondige mensen en als mondige mensen mogen we betrokken zijn biji Gods bevrijdingsbeweging. Hij neemt in de mens Jezus deel aan ons leven, zeggen we dan op Goede Vrijdag en die betrokkenheid gaat tot het bittere einde: die van de dood, weggehoond door mensen, gelovig en niet. Gods bevrijding werkt daarom door in meeleven, empathie en solidariteit. Wie vraagt naar God in deze barre tijden, krijgt van Bonhoeffer de bal teruggekaatst. Niet wat wij van God verwachten, maar hoe Hij nu naar ons kijkt en wat Hij van ons verwacht. Bonhoeffer zou zeggen: eerst mens, dan christen. Dus eerst maar goed op elkaar passen en lief zijn voor elkaar ( en dat is niet soft bedoeld)

Bewogenheid, empathie, solidariteit, het zijn de kernwoorden in het verhaal van de Messias.

Werd niemand met wie niemand zijn
 en trok het lijden aan      
 en droeg het als een lam
en stond stom voor zijn scheerder
en werd gehangen als een slaaf…… 
zo is hij mens geworden, een gerechte,
beeld en gelijkenis van Hem die leeft en liefde is. 
Hem noemen wij : Heer, Mensenzoon van God, 
leidsman en lotgenoot, Jezus Messias.

Harrie Strubbe