Dichter, schrijver, acteur en essayist Ramsey Nasr zag in een paar weken tijd 30.000 exemplaren van zijn laatste essaybundel ‘De Fundamenten’ over de toonbank gaan. Een voor dit genre ongekend aantal. Het heeft vast en zeker te maken met het feit dat het beschouwingen zijn over de tijd waarin wij leven en die is ingewikkeld. Mensen zijn daarom ook op zoek naar overzicht, houvast, gedachten die jou denken richting kunnen geven. Zoiets zal het wel zijn.                                                                                                                   In een van de essays maakt Nasr een interessante opmerking: “De meesten van ons gunnen iedereen op aarde dezelfde levensstandaard als die van ons, maar dan hebben we drie planeten nodig”. Na een ruim jaar coronacrisis is dat een prikkelende zin. Van alle kanten is al benadrukt dat we die crisis in een breder verband moeten zien: in die van het klimaat, ongebreideld reizen, voedselkilometers, ontbossing in het Amazonegebied in verband met   sojaproduktie voor veevoer en jawel, die fameuze vleesvervangers, consumptiepatronen en ga zo maar door. En zeker tijdens de eerste golf zag je dat ook gebeuren: er kwam meer aandacht voor lokale producten, biologische waren, er werd meer gefietst. Maar inmiddels zijn we een jaar verder en is er die zin van Nasr. En niet alleen zijn zin.   

           In Trouw stond afgelopen week een groot stuk over de trage groei van biologische landbouw. Zoals bekend heeft Brussel ambitieuze milieuplannen: in 2030 zou 25 procent van alle landbouw in Europa biologisch moeten zijn. Nederland loopt bij die ambities hopeloos achter. De groep boeren die best wel wil omschakelen groeit nog steeds en toch gebeurt het niet. Dat heeft met grondprijzen te maken, met de instelling van de banken, maar ook met eetcultuur en consumentengedrag. Dat laatste raakt dus aan ons. Van de tien landen die in het overzicht waren weergegeven, scoorden Denemarken en Zwitserland het hoogst als het gaat om het aandeel biologische producten bij verkoop in de winkel. Nederland volgde op een straatlengte afstand.
Reden?  “Wij zijn in Nederland in het algemeen koopjesjagers, terwijl men in andere landen  de smaak van voeding belangrijker vindt.” Een kwestie van prijs dus, wat willen we uitgeven  voor ons eten. En ja, het is soms wel wat duurder, maar toch. De bijkomende kosten in verband met vervuiling bij andere produkten betalen we weliswaar niet bij de kassa, maar het is de vraag of we die niet op een ander moment ergens gepresenteerd krijgen…….

Nogmaals, aan de boeren ligt het niet in de eerste plaats. En u hoort mij ook niet zeggen dat biologische landbouw de enige weg is. Er zijn meerdere vormen van verduurzaming: agrarisch natuurbeheer, regenaratieve landbouw, kringlooplandbouw. We moeten ons zeker niet blindstaren op één weg.

Maar die koopjesjagers…..dat zijn wij dus. Mensen die als het om onze voeding gaat, dus blijkbaar graag voor een kwartje op de eerste rij zitten. En dat gunnen we iedereen. Maar dat kan dus niet, dan  zouden we drie planeten moeten hebben. Vorig jaar leek dat besef binnen te sijpelen, maar nu we langzaam maar  zeker uit de crisis kruipen, lijkt er niet zo heel veel meer over van dat besef. We willen vooral terug naar het oude normaal, met alles wat  daarbij hoorde. Een gemiste kans…….

Harrie Strubbe