Vlijt, luidde destijds de titel van de roman van Max Dendermonde. Maar volgens de filosoof Andreas Kinneging ligt het net iets anders: volgens hem gaan wij, en dus de wereld, ten onder aan mateloosheid. Wie er anders over denkt is volgens hem dom, oppervlakkig en niet-wetenschappelijk. Dat is een boute uitspraak. Maar geeft wel te denken. Het gaat hem om de overmaat aan hebzucht, machtslust, maar ook de overmaat van consumentisme, reislust en ga zo maar door. Sleutelwoord is….. overmaat. Dan is er dus nooit een genoeg.

Misschien is het nog wel te vroeg om hier over te beginnen, we zitten nog tot over onze oren in de crisis, de mensen in de zorg werken zich een slag in de rondte voor ons allemaal en …..

En toch….. vorige week was het opeens ook een opmerkelijk nieuwsitem: al in geen jaren was de lucht boven China zo schoon geweest als nu, en een paar dagen later kwamen er dezelfde berichten over ons eigen luchtruim: een fikse daling van het CO-2 gehalte, broeikasgas dus. En hoe kwam dat? In de geest van Kinneging: ons overmatig gedrag is noodgedwongen een halt toegeroepen. Waar maandenlang over vergaderd is en waar dikke klimaattoprapporten over zijn volgeschreven gebeurt in een maand tijd. Alleen maar omdat ons die overmatige pas is afgesneden. Dat is een wonderlijk neveneffect van wat er nu gaande is in onze wereld. Een wereld die heel vol is en waarin heel veel beweging is ( astronaut Andre Kuiper sprak daar vorige week nog beelden over in een van de talkshows: hoe je vanuit de ruimte die ene bol ziet, waarop we met zijn allen wonen en ook moeten wonen, escaperoutes naar een andere planeet zijn er voorlopig nog niet). Een volle wereld, vol overmaat. En dan ineens komt de hele boel tot stilstand, althans grotendeels. En dan dat wonderlijke neveneffect. Wat zou je dan als klimaatontkenner ( in elk geval als het gaat om de menselijke invloed daarop) nog kunnen zeggen.

Nu staat veel noodgedwongen stil. En we kunnen alleen maar hopen dat dat niet te lang duurt want dat zou voor heel veel mensen desastreus zijn. Wij leven in een wereldhuis , een oikomene, waarin oikonomos, economie nu eenmaal onmisbaar is. Want alles is economie ( alleen economie is niet alles) Nu staat veel noodgedwongen stil met een wonderlijk neveneffect. Vraag is dus: hoe gaan we straks weer verder?

Afgelopen dagen ontving ik een gedicht dat hiermee te maken heeft. Ik geef de slotregels mee:

En de mensen bleven thuis,
sommigen mediteerden, sommigen baden,
sommigen dansten en sommigen kwamen hun schaduw tegen.
En de mensen begonnen anders te denken.
En de mensen genazen.

In de onwetendheid van mensen die onwetend gevaarlijk en harteloos leefden,
begon de aarde te helen.
En toen het gevaar was geweken,
en de mensen weer samenkwamen, rouwden ze om hun verlies.
En ze maakten nieuwe keuzes en droomden nieuwe dromen.
En ze creëerden nieuwe manieren om de aarde
te helen, omdat ze zelf geheeld waren.