Het getuigt van moed en fatsoen als een mens voor de fouten die hij maakt zijn excuses aanbiedt. Daar is niets mis mee. Maar dat gezegd hebbende, moet het mij van het hart dat we tegenwoordig in zoiets als een excuuscultuur lijken te leven, waarin allerlei mensen, hoogwaardigheidsbekleders voorop, publiekelijk excuses aanbieden voor iets wat ze meestal zelf niet hebben gedaan. Uitingen van excuus die ook steeds meer gevraagd worden.  

Ik merk aan mezelf dat ik daar soms moeite mee heb. Ik ben namelijk bang dat daarmee het hele concept ‘excuus’ uitgehold dreigt te worden. Ik vraag me bijvoorbeeld in alle eerlijkheid af of het wel mogelijk is om excuus aan te bieden voor iets wat een ander heeft gedaan. Op het gevaar af wordt ‘fout’ te worden versleten, maar kan iemand als Rutte excuus aanbieden voor zoiets als ons slavernijverleden. Ik vind dat gek. Hij kan en moet heel duidelijk maken dat dat een inktzwarte bladzijde is van onze geschiedenis en dat we de rol van allerlei vaderlandse helden van weleer nog eens heel kritisch onder de loep nemen en daar, indien nodig, en dat lijkt me onvermijdelijk, consequenties aan verbinden. En zo kan ik nog wel even doorgaan, maar excuus aanbieden namens een ander…… 

Maar goed, vanwaar al deze oprispingen? Sinds gisteren hebben we er weer nieuwe excuses bij. Rutte en de Jonge hebben hun excuses uitgesproken in verband met de nu blijkbaar te vergaande maatregelen van versoepeling van goed twee weken terug. Ze hebben een ‘inschattingsfout” gemaakt en daar bieden ze nu hun excuus voor aan. Nadat ondermeer Diederik Gommerts daar op had aangedrongen. Misschien dat die beste, sympathieke man nu toch echt aan vakantie toe is. 

Wat voor inschattingsfout zou er gemaakt zijn? De enige die ik in alle eerlijkheid kan bedenken is die van een foute  inschatting van het verantwoordelijkheidsbesef van de gemiddelde Nederlander. Die ging los alsof er nooit zoiets als een pandemie was geweest, met hele volksstammen  tegelijk naar de stad, naar de discotheek, en ga zo maar door. Soms zelfs met de zelfreflectie “eigenlijk kan dit natuurlijk niet, maar ik doe het toch, daar heb ik zo langzamerhand wel recht op. Er is me al zoveel aangedaan!’. Maar wat doe je dan als minister-president als je je excuses aanbiedt voor die inschattingsfout? Voor je het weer verexcuseer je daarmee al die malloten die deden alsof het niet op kon. En dan nu zeuren dat er weer niks mag, dat je van alles weer ontnomen wordt. Wel, los van de vraag wie je dat nu heeft ontnomen, misschien jijzelf wel met je gedrag, je kunt nog steeds elke avond tot twaalf uur op het terras. Dus ophouden van zeuren! 

Of begin ik nu oud te worden of ben ik ook aan vakantie toe? Maar ik word soms gewoon wat flauw van dat verongelijkte gezeur zonder ook maar één keer in de spiegel te kijken. 

Harrie Strubbe